Het onderzoek laat zien dat de druk op de financiële positie van steeds meer gemeenten toeneemt. Dit leidt tot een sluipende uitholling van het gemeentelijke voorzieningenniveau.
Deze situatie heeft er toe geleid dat gemeenten minder zijn gaan investeren, de OZB-tarieven hebben verhoogd en zijn ingeteerd op hun reserves. Investeringen in nieuwe opgaven (woningbouw, klimaat, energie) worden vooruitgeschoven. Gemeenten zetten alles op alles om ingrijpende bezuinigingen op het voorzieningenniveau te voorkomen en lastenverhoging voor de burger zo lang mogelijk uit te stellen. Daarom hebben gemeenten de afgelopen jaren bezuinigd op de eigen organisatie, waardoor de taakuitoefening onder druk is komen te staan.

Deze beelden zijn opgehaald bij 20 steekproefgemeenten en onderbouwd met cijfermateriaal voor alle gemeenten over de periode 2010-2021. De bevindingen zijn getoetst bij de steekproefgemeenten, waarbij ook een aantal jaren vooruit is gekeken. Gebleken is dat de ontwikkeling van de financiële positie van gemeenten goed is te monitoren met een beperkt aantal kengetallen, met name OZB-tarieven en solvabiliteit. Voor de ontwikkeling van het voorzieningenniveau is aansluiting gezocht bij het relatieve (geobjectiveerde) uitgavenniveau van gemeenten. Dit biedt perspectief voor een landelijke monitor, die vroegtijdige signalen geeft over de ontwikkeling van de financiële positie en het voorzieningenniveau van gemeenten. Daarbij kan aan het investeringsvolume van gemeenten een belangrijke voorspellende waarde worden ontleend.

Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het ministerie van BZK en begeleid door vertegenwoordigers van het ministerie van Financiën, de VNG, provinciale toezichthouders en enkele gemeenten.

U kunt over dit onderzoek contact opnemen met:

Rien Bruins
Rien.Bruins@cebeon.nl
020 5352 603